रक्त गर्भधारणा / गरोदरपणा चाचणी
किती लवकर द्यावी | स्तर | प्रकार | अचूकता
लेखक
डॉ. वर्षाली माळी
प्रसूती आणि स्त्रीरोग तज्ञ डॉक्टर
एमबीबीएस, डीएनबी (स्त्रीरोग आणि प्रसूतिशास्त्र)
एमबीबीएस, डीएनबी (स्त्रीरोग आणि प्रसूतिशास्त्र)
डिप्लोमा इन स्त्रीरोग एन्डोस्कोपी - जर्मनी
डिप्लोमा इन स्त्रीरोग एन्डोस्कोपी - जर्मनी
जेव्हा तुम्ही कोणत्याही गर्भनिरोधक पद्धतीचा वापर करीत नाही तेव्हा आपण गर्भवती असू शकतो हा प्रश्न मनात घोंगावू शकतो. जर घरगुती गर्भधारणा चाचणीचे परिणाम आणि त्याच्या विश्वासार्हतेबद्दल तुम्हाला खात्री नसेल, अथवा मूत्र चाचणीसाठी खूप घाई होत आहे असे वाटत असेल तर तुम्ही रक्त तपासणीचा आधार घेऊ शकता. या चाचण्या डॉक्टरांच्या दवाखान्यात घेतल्या जातात. प्रयोगशाळेत एचसीजी शोधण्यासाठी आपल्या रक्ताची चाचणी घेतली जाते. या चाचण्या घरगुती गर्भधारणा चाचणीपेक्षा अधिक संवेदनशील असतात. गर्भधारणा रक्त चाचणी घरगुती गर्भधारणा चाचणीच्या तुलनेत एचसीजीची कमी एकाग्रता उचलू शकते आणि गर्भधारणेची स्थिती, बाळाचे आरोग्य आणि समस्या ओळखण्यास मदत करते.
गर्भधारणा रक्त तपासणीचे प्रकार
गर्भधारणा रक्त चाचण्या दोन प्रकारच्या असतात. त्यातील पहिली गुणात्मक एचसीजी रक्त पारदर्शकता चाचणी आपल्या रक्तात एचसीजी आहे की नाही हे तपासण्यासाठी वापरतात. यातील सकारात्मक परिणाम म्हणजे आपण गर्भवती आहात आणि नकारात्मक परिणाम म्हणजे आपण गर्भवती नाही. ही चाचणी आपल्या गर्भधारणेबद्दल फक्त ‘होय’ किंवा ‘नाही’ हे उत्तर देते. परिणामात्मक एचसीजी रक्त पारदर्शकता चाचण्या रक्तात असलेल्या एचसीजीचे प्रमाण आणि उपस्थिती या दोन्ही गोष्टी शोधण्याचे काम करतात. हे अगदी कमी पातळीतील एचसीजी शोधते. जे गर्भधारणा सामान्य आणि निरोगी आहे की नाही हे ठरविण्यासाठी मदत करते. या चाचणीद्वारे एक्टोपिक गर्भधारणा म्हणजे मूळ स्थान सोडून दुसऱ्या जागी असलेले भ्रुण यांसारख्या समस्या शोधण्यास मदत करतात.
घरगुती चाचणी की गर्भधारणा रक्त चाचणी?
प्रजननक्षमता किंवा गर्भावस्थेच्या अनेक प्रश्नांप्रमाणेच या प्रश्नाचे नेमके उत्तम मिळणे अवघड आहे. या दोन्ही चाचण्या आपण गरोदर आहेत कि नाही याचे उत्तर देतात. सुविधा, खर्च, अचूकता आणि आपल्या प्रजनन इतिहास यांसारख्या गोष्टींवर यातील कोणती चाचणी वापरावी हे अवलंबून असेत. आपण घरगुती गर्भधारणा चाचणी करावी की वैद्यकीय रक्त तपासणी हे ठरवताना सुविधा, खर्च, अचूकता यांसारख्या विचारात घेण्यासारख्या अनेक गोष्टी असतात.
बऱ्याचदा घरगुती चाचणीतील अनिश्चितता दूर करण्यासाठी गर्भधारणेच्या रक्त चाचणीला प्राधान्य दिले जाते. यापूर्वी गर्भपात किंवा एक्टोपिक गर्भधारणेसारख्या घटना घडल्या असल्यास डॉक्टर पुढील काही आठवडे एचसीजी पातळीचे बारकाईने निरीक्षण करतात. जर एचसीजी पातळी अगदी सुरुवातीच्या काळात योग्यरित्या वाढली नाही तर ते गर्भधारणेच्या समस्येचे संकेत देऊ शकते. गुणात्मक रक्त चाचणी किंवा एचपीटी (घरगुती चाचणी) यापैकी कोणत्याही चाचणीत या प्रकारच्या देखरेखीसाठी मदत होत नाही. कारण ते एचसीजीचे अचूक प्रमाण दर्शवत नाही आणि त्याची पातळी योग्यरित्या वाढते आहे की नाही हे ठरवू शकत नाही.
गर्भधारणेच्या रक्त चाचण्यांमध्ये ९९ टक्के अचूकता दर असतो, त्यामुळे त्या जवळजवळ नेहमीच अचूक असतात. घरगुती गर्भधारणा चाचणीपेक्षा हि चाचणी अधिक अचूक आहे गुणात्मक चाचणी केवळ ‘होय’ किंवा ‘नाही’ हे उत्तर देते. तर परिणामात्मक चाचणी एचसीजीचे प्रमाण मोजते आणि गर्भधारणेची स्थिती आणि समस्या असल्यास ती ओळखण्यास मदत करते. बहुतांश प्रकरणांमध्ये, रक्त आणि लघवी गर्भधारणा चाचणी दरम्यानची निवड सुविधा, खर्च आणि अचूकतेवर आधारित असते. गर्भधारणेच्या रक्त चाचणीमुळे गर्भधारणेच्या समस्येवर लक्ष ठेवण्यास आणि शोधण्यास मदत होते.
या लेखाची प्रत डाउनलोड करा, ठेवा आणि शेअर करा.
डॉ. वर्षाली माळी, एम.बी.बी.एस., डी.एन.बी. (प्रसूती व स्त्रीरोग), या पुण्यातील स्त्रीरोगतज्ज्ञ असून त्यांच्या कार्याचा केंद्रबिंदू म्हणजे स्त्रीला समजून घेणारी, संवेदनशील आणि व्यक्तिगत-स्पर्शातून दिली जाणारी काळजी. प्रत्येक स्त्रीचं म्हणणं शांतपणे ऐकून घेणं, तिच्या भावनांना मान देणं आणि तिला स्पष्ट व सहानुभूतिपूर्ण मार्गदर्शन मिळावं, यावर त्या विशेष भर देतात.
डॉ. डी. वाय. पाटील वैद्यकीय महाविद्यालयातून एम.बी.बी.एस. आणि जहांगीर रुग्णालयातून डी.एन.बी. पदवी मिळवून, जर्मनीतील स्त्रीरोगीय एंडोस्कोपी डिप्लोमामुळे त्यांचा शैक्षणिक प्रवास अधिक समृद्ध झाला आहे. हिंजवडी–मारुंजी परिसरातील लाइफ रिपब्लिक टाउनशिपमधील त्यांच्या क्लिनिकमध्ये त्या महिलांसाठी आणि होणाऱ्या पालकांसाठी आपलेपणाची ऊब, साधेपणा आणि विश्वास देणारं वातावरण निर्माण हेच त्यांचं सातत्यपूर्ण ध्येय आहे.
सूचना
हा लेख केवळ सामान्य आरोग्यजागृतीसाठी आहे. ही माहिती वैद्यकीय सल्ल्याची जागा घेऊ शकत नाही. प्रत्येक रुग्णाची परिस्थिती वेगळी असते; कृपया योग्य डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
सदस्य व्हा
आणि डॉ. वर्षाली माळी यांच्याकडून आरोग्यविषयक सूचना मिळवा.
तुमची सदस्यता जतन केली जाऊ शकली नाही. कृपया पुन्हा प्रयत्न करा.
तुम्ही डॉ. वर्षालीच्या स्त्रीरोग चिकित्सालयाच्या आरोग्य अपडेट्सचे यशस्वीपणे सदस्यत्व घेतले आहे.
गर्भधारणा गणक / कैलक्युलेटर
गर्भधारणेच्या महत्त्वाच्या तारखांचा अचूक अंदाज लावा
बाळंतपणाची तारीख गणक / कैलक्युलेटर
अचूक प्रसव तिथि अथवा बाळाच्या आगमनाची तारीख जाणून घ्या
बाळाच्या आगमनाची अपेक्षा करत आहात आणि बाळंतपणाची तारीख जाणून घ्यायची आहे? आठवड्यानुसार, महिन्यानुसार आणि गर्भधारणेच्या प्रगती स्थितीनुसार, या कॅल्क्युलेटर / गणक चा वापर करून अचूक प्रसव तिथि जाणून घ्या.
ओव्हुलेशन / स्त्रीबिजांचा कालावधी
गर्भवती होण्यासाठी सर्वोत्तम प्रजनन दिवस जाणून घ्या
गर्भवती होऊ इच्छिता? तुमचे सर्वोत्तम प्रजनन दिवस जाणून घेऊ इच्छिता? तुमचा ओव्हुलेशन / स्त्रीबिजांचा कालावधी, लक्षणे आणि गर्भधारणेसाठीचे सर्वोत्तम दिवस जाणून घेण्यासाठी हे ओव्हुलेशन गणक / कॅल्क्युलेटर वापरा.
प्रश्न?
डॉक्टरांना विचारा
प्रसूती, स्त्रीरोगविषयक समस्या, आरोग्य किंवा निरोगीपणाबद्दल प्रश्न आहे? अनुभवी स्त्रीरोगतज्ज्ञ आणि प्रसूती डॉक्टरांना विचारा आणि उत्तरे मिळवा.
अपॉइंटमेंट
स्त्रीरोगतज्ञासह भेट बुक करा
डॉ. वर्षाली माळी या अनुभवी प्रसूती आणि स्त्रीरोग तज्ञ डॉक्टर आहेत. तिच्यासोबत भेटीची वेळ बुक करा आणि सर्वोत्तम सल्ला, काळजी आणि उपाय मिळवा.
